อาการคันตามผิวหนัง หรือร่างกายจะเป็นภูมิแพ้?
หลายคนที่มีภูมิคุ้มกันไม่ดีมักเกิดโรคตามมาได้ง่าย โดยเฉพาะโรค “ภูมิแพ้ผิวหนัง” เป็น อาการคันตามผิวหนัง และอาการอักเสบเรื้อรังที่เกิดจากปฏิกิริยาภูมิแพ้ ทำให้ผิวแห้ง แสบ แดง หรือมีผื่นเกิดขึ้น อาจมีอาการคันร่วมด้วย สามารถแสดงออกได้หลายอาการ ซึ่งโรคนี้เกิดขึ้นได้กับทุกคน อาการที่เกิดขึ้นบริเวณผิวหนังอาจกลายเป็นปัญหาที่ส่งผลต่อการใช้ชีวิต หรือลุกลามจนกลายเป็นโรคแทรกซ้อนอื่นๆ ได้ด้วย ดังนั้น การรู้ถึงสาเหตุ วิธีรักษา และวิธีป้องกันอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้มากขึ้น
อาการคันตามผิวหนัง เป็นการของภูมิแพ้ผิวหนังหรือไม่
ภูมิแพ้ผิวหนัง คือ โรคทางผิวหนังประเภทหนึ่ง เกิดจากร่างกายมีปัญหาในเรื่องของภูมิคุ้มกัน มักเกิดร่วมกับโรคภูมิแพ้ระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด แพ้อากาศ ทำให้ร่างกายตอบสนองต่อสิ่งเร้าต่างๆ ไวกว่าปกติและเกิดอาการแพ้ขึ้น ส่วนใหญ่เมื่อเกิดขึ้นแล้วมักมีอาการคันร่วมด้วย ปัจจุบันการรักษาสามารถทำได้เพียงบรรเทาอาการช่วยลดความรุนแรงของโรค ยังรักษาให้หายขาดไม่ได้ และต้องอาศัยการดูแลสุขภาพร่างกายและควบคุมอาการไม่ให้กำเริบ
โรคภูมิแพ้ผิวหนังส่วนใหญ่มักจะเป็นๆ หายๆ มีปัจจัยส่วนหนึ่งมาจากพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อมรอบตัว เช่น การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ สารเคมี และฝุ่น เป็นต้น อาการทั่วไปของผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง ได้แก่ มีผื่นแดง ผิวแห้งเป็นขุย คันยุบยิบ และเป็นๆ หายๆ หากเป็นเรื้อรังผิวหนังจะหนาและมีรอยคล้ำ ยิ่งเกา ยิ่งคัน นอกจากนี้ในบางรายอาจมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย ได้แก่
- สีผิวเปลี่ยนแปลง อาจมีสีเข้มขึ้นหรืออ่อนลงกว่าปกติ
- ผิวบอบบางและบวมเมื่อถูกเกา
- ผิวแตกหรือเป็นสะเก็ดตามบริเวณต่างๆ ของร่างกาย
- คันตามผิวหนัง
- ผิวเป็นปื้นสีแดงบริเวณมือ เท้า ข้อเท้า ข้อมือ คอ อกช่วงบน ข้อพับ เปลือกตา ใบหน้าและศีรษะ
- ผิวหนังมีตุ่มพองหรือมีแผลพุพองขนาดเล็กที่มีรอยแดงและการติดเชื้อรอบแผล
- มีของเหลวไหลออกจากหูหรือมีเลือดไหลออกจากหู
อาการหรือบริเวณมีการเกิดรอยโรคจะมีความแตกต่างกันตามวัยของผู้ป่วย ซึ่งการวินิจฉัยโรคและอาการต่างๆ นั้น นอกจากอาศัยการซักประวัติอาการแล้วแพทย์อาจพิจารณาตรวจเพิ่มเติม ได้แก่ ตรวจร่างกาย การทดสอบทางผิวหนัง การเจาะเลือดตรวจแอนติบอดี้ต่อสารก่อภูมิแพ้ชนิดต่างๆ การทดสอบการแพ้อาหาร หรือตัดชิ้นเนื้อตรวจ เพื่อพิจารณาแนวทางการรักษาหรือป้องกันการเกิดโรคอย่างเหมาะสม
สาเหตุของอาการคัน
อะไรเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง? โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่ปัจจัยหลักๆ คือ ภูมิคุ้มกันของร่างกายในแต่ละคน ยิ่งในผู้ที่มีประวัติส่วนตัวหรือครอบครัวเป็นโรคผิวหนัง ภูมิแพ้ หรือหอบหืด มักมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังได้มากกว่า หรือคนที่ทำงานสัมผัสกับโลหะ สารเคมี หรือพวกฝุ่นละออง ยิ่งเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ปัจจัยภายนอกที่ทำให้เกิดโรคนี้ได้ เช่น ฝุ่น เกสรดอกไม้ ไรฝุ่น ขนสัตว์ แมลง เชื้อโรคต่างๆ สภาพอากาศที่ร้อนเกินไปเย็นเกินไป หรืออาหาร เป็นต้น รวมถึงพวกสารเคมีบางอย่าง อาทิ เครื่องสำอาง สารเคมีจากสบู่ ยาสระผม ผงซักฟอกที่ใช้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะไปกระตุ้นให้เกิดโรคได้ ส่งผลให้เมื่อผิวหนังเกิดอาการแพ้จนมีผื่นแดง คันตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย บางรายอาจมีภาวะภูมิแพ้ทางจมูก ตา หรือหอบหืดร่วมด้วย
วิธีดูแลอาการคันตามผิวหนัง
การรักษาโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง คือ การควบคุมอาการของโรค ป้องกันไม่ให้โรคกำเริบ เนื่องจากโรคนี้ยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด ส่วนใหญ่จะใช้วิธีรักษาตามอาการที่เกิดขึ้น เช่น ลดความอักเสบที่เกิดขึ้นกับผิวเบื้องต้นด้วยครีมว่านหางจระเข้ที่ปราศจากเคมีและอ่อนโยนต่อทุกสภาพผิว โดยประโยชน์ของครีมว่านหางจระเข้ของผู้เป็นผื่นผิวหนังยังช่วยลดอาการคันจากการอักเสบ แต่ในกรณีที่ลุกลามมากๆ ต้องพึ่งการใช้ยาประเภทสเตียรอยด์ หรือทานยากลุ่มฮีสตามีน บางรายที่มีอาการเป็นผื่นหนักมากและเป็นบริเวณกว้าง อาจให้ทานยากดภูมิหรือยาปฏิชีวนะร่วมด้วย ในปัจจุบันได้มีการรักษาโดยยาฉีดจะเลือกใช้ในรายที่มีอาการในระดับปานกลางถึงรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาโดยวิธีทั่วไป ซึ่งควรอยู่ในการดูแลรักษาของแพทย์
นอกจากวิธีที่กล่าวมาซึ่งเป็นการรักษาทางการแพทย์แล้ว ส่วนใหญ่มักจะแนะนำให้ดูแลสุขภาพและหลีกเลี่ยงปัจจัยต่างๆ ที่ทำให้อาการกำเริบ เช่น
- ทำความสะอาดร่างกายและล้างมืออยู่เสมอ
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีน้ำหอม ไม่มีสารกันเสีย และอ่อนโยนต่อผิว
- ทาโลชั่นทุกครั้งหลังอาบน้ำเพื่อให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว
- เลือกสวมใส่เสื้อผ้าระบายอากาศได้ดีและไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิว
- หากต้องทำงานสัมผัสสารเคมี ต้องสวมอุปกรณ์ป้องกันเสมอ
- หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีฝุ่นละอองหรือแมลงต่างๆ
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ได้
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- ออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย
โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังเป็นโรคเรื้อรังที่เป็นๆ หายๆ จึงต้องเน้นการควบคุมอาการต่างๆ ของโรคและเลือกเลือกผลิตภัณฑ์สำหรับผิวแพ้ง่ายโดยเฉพาะ เพื่อป้องกันไม่ให้โรคกำเริบ และป้องกันการก่อให้เกิดความระคายเคือง อาการของโรคภูมิแพ้ผิวหนังในแต่ละคน ร่างกายแสดงออกมาไม่เหมือนกัน บางคนที่ไม่ได้มีอาการรุนแรง อาจมีผื่นขึ้นบ้างหรือแสดงอาการไม่มากสามารถรักษาโดยการดูแลตนเองอย่างถูกต้องจะทำให้อาการสงบลงได้ แต่ในบางรายอาจมีอาการรุนแรงมากๆ เช่น ผิวหนังบวมแดง เป็นตุ่มหนองไหล หรือผิวลอก แนะนำว่าควรรีบไปพบแพทย์อย่างเร่งด่วน เพื่อจัดการรักษาอย่างถูกวิธีและลดความรุนแรงของอาการที่เกิดขึ้น
อย่างไรก็ตาม การรักษาโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังจำเป็นต้องใช้ระยะเวลา ซึ่งขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการในแต่ละคน และยังต้องควบคุมอาการของโรค ไม่ให้โรคกำเริบด้วย การรักษาด้วยตัวเองเพื่อบรรเทาอาการเบื้องต้น สามารถทำได้โดยการทาสารเพิ่มความชุ่มชื้นพวกมอยส์เจอร์ไรส์เซอร์อย่างสม่ำเสมอ ใส่เสื้อผ้าที่นุ่มสบาย เลือกผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีสารเคมีเพื่อลดการระคายเคือง หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้แพ้ หากรักษาด้วยตนเองแล้วอาการไม่ดีขึ้น แนะนำให้รีบไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาและรับการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งการวางแผนการรักษาจะช่วยป้องกันและเพิ่มประสิทธิภาพไม่ให้โรคกำเริบขึ้นด้วย
อ้างอิง
